Wspomnienia

 "Żeglarska szkoła życia"

 

 

Sylwester na Chopinie

Jakiś czas temu, o ile dobrze pamiętam był to koniec października, może początek listopada 2007 roku zadzwonił do mnie Jasiek Sieczkowski, armator pływającej na obozach Monady i usłyszałem w telefonie: "Adam, co robisz w Sylwestra? Bo jest rejs do Kopenhagi, tydzień, na Chopinie, szansa na 100 godzin do kojota (czyli Kapitana Jachtowego), fajna ekipa..." Zaczęło się kilkudniowe rozmyślanie, do pomysłu zapaliła się również Ania P., ale jak przyszło co do czego, to okazało się, że praca, czy coś, i nie bardzo może płynąć. Ja jednak twardo obstawiałem, że popłynę. Czym prędzej zrobiłem przelew za rejs, żeby głupie pomysły do głowy mi nie przyszły.

Coraz częściej w głowie pojawiały się rozmyślania co to będzie i jak to będzie. Bo, że na morze to luz, ale w zimie???!!! Ania zrezygnowała, namawiałem kilka innych osób, ale wszyscy raczej pukali się w czoło, zamiast ucieszyć się na dobrą propozycję, kilka osób bardzo się dopytywało o prom jakim popłynę, nie bardzo chcieli wierzyć, że ów prom to po prostu żaglowiec, s/y Fryderyk Chopin. Jedynie Asia zdecydowała się popłynąć. Brawo!

Przyszły Święta Bożego Narodzenia, zaraz po nich dzień na pakowanie. Co zabrać? Wszystko co ciepłe. Jeden sztormiak, drugi sztormiak, cztery bluzy, trzy pary spodni, cztery czapki, trzy pary butów, skarpetki... Wszystko oczywiście w zimowym wydaniu, wielki worek żaglarski zrobił się za mały. Druga torba też pełna. Kurtka sztormiakowa już się nie zmieściła, spiwór też, jedno zabieram na grzbiecie, drugie pod pachą. pewnie będę wyglądał jak wariat, ale co tam, jest cień szansy, że nie zmarzne, jak się zrobi 20 stopni mrozu.

Z domu wyjechaliśmy 28 grudnia 2007 roku o 0630. Spokojnie, nie spiesząc się, dojechaliśmy do Gdyni. Po drodze zabraliśmy z Gdańska KajTana, mojego kolegę z listy dyskusyjnej dotyczącej dużych fiatów. Kajtan przejął auto, zabrał na bezpieczny parking, na koniec rejsu przyjechał po nas do portu. Dziękuję bardzo.

Zostaliśmy na statku. Szybkie, sprawne mustrowanie do załogi i pierwsza nauka. Pierwsze wejście na saling, na reje, poznawanie żagli, olinowania, całego takielunku. Wieczorem spotkanie z kapitanem, już całej załogi i przede wszystkim dowiadujemy się, że nici z Kopenhagi - za mało czasu, poza tym pod wiatr mamy małe szanse na dojście tam na czas. Zatem celem naszego rejsu stało się Visby na Gotlandii. Trochę nieśmiało wspomnieliśmy o Sztokholmie, ale Kapitan szybko wybił nam to z głowy, argumentując właśnie czasem. Jak się okazało miał rację. Potem dowiedzieliśmy się kto trafił do której wachty, jakie są nasze obowiązki na statku, "szczęśliwcy" zobaczyli się na liście pomocników kuka. Trafiamy z Asią do drugiej wachty, wraz z dziesiątką takich jak my obsługujemy grotmaszt i to co na rufie statku.

29 grudnia 2007. Pobudka o 0730, takim głośnym dzwonkiem, o ósmej śniadanie, potem "rejony". Co to "rejony" - to co w wojsku - szeregowy, będziecie zamiatać od tego rogu do kolacji ;-) - czyli sprzątanie statku, idzie to sprawnie, trzy osoby robią swój rejon w góra pół godziny.

Po rejonach - wychodzimy. Cała załoga na pokładzie, wszyscy przejęci, co to będzie... Zaraz za głowkami portu stawiamy żagle. Wchodzę na grotreję, trzeba rozwiązać sejzingi na grocie aby postawić żagiel. Nawet udało mi się dojść do noku reji. Zszedłem stamtąd cały zlany potem, każde wejście dla kogoś, kto nie ma wprawy, jest wyprawą niemalże do nieba. Potem brasowanie, odpowiednie wybranie szotów, i żagle stoją! Jedziemy! Całkiem nieźle, ostro na wiatr (tutaj ostro to tak, jak pełnym bajdewindem na Morsie), w przechyle, szybko. W ciągu godziny omijamy Hel, odpadamy i wio na północ.

Wieczorem trzeba zrzucić żagle. Nie wszystkie - spadają grot, fok i chyba grotbramsel (czwarty od dołu na grotmaszcie). Próbuję wejśc na grot reję, ale się zaciąłem - początek rejsu, brak wprawy, ciemno, buja - nie dałem rady. Szczęściem oficerowie i starsi wacht są bardzo wyrozumiali i nie wganiają na górę na siłę.

Było całkiem chłodno - moim standardowym ubraniem były dwie bluzy, polarowe spodnie, trzy pary skarpetek i na to wszystko dwa sztormiaki. I czapka i zimowe rękawiczki. I mimo to zmieniamy się na wachtach, nie wszyscy muszą cały czas stać na mostku, mozna wejść pod pokład, ogrzać się tam, ale absolutnie nie wolno rozbierać się ze sztormiaków - trzba być cały czas w pełnej gotowości.

Pierwsza, wieczorna wachta - od 2000 do 2400 - mija dość ciężko. Buje, nie wszyscy czują się dobrze, kilka osób ciepi na chorobe morską. Mnie też muliło, nie obeszło się bez "pawia", na szczęście moje złe samopoczucie nie wyłączyło mnie z prac na pokładzie.

Później było łatwiej - następnego dnia wszedłem na trumsreję, (na ta najwyższą) na grotmaszcie. Wgramoliłem się tam jako pomocnik - Śląski, nasz starszy wachty wypatrzył, że trumsel (żagiel na owej reji) był źle sklarowany. Trzeba było wejśc i poprawić. To wejście ułatwiło mi bardzo późniejszą prace na rejach, po prostu pewniej się tam czułem. Poza tym duża pochwała nalezy się starszym wacht - wchodzili na górę razem z nami, dużo podpowiadali, radzili, itd - było jeszcze łatwiej.

Wieczorem, 30 grudnia weszliśmy do Visby. Tuż przed zrzuciliśy żagle, co było przysłowiową bułką z masłem, wszak morze było już dość równe, nie bujało. W ogóle na żaglowcu jest inaczej - każdy większy manewr wymaga pracy całej załogi. Jeżeli trzeba brasować, zrzucać, stawiać żagle - na deku są wszyscy. Oczywiście chwilę wcześniej rozlega się głośny dzwonek, po dzwonku słychać przez "szczekaczkę" głos Kapitana z informacją co będziemy robić. Najbardziej szczęsliwi są ci, którzy własnie usnęli...

Wieczorem - spacer po Visby, a potem robi się spiewana impreza w mesie. My balujemy do północy, ostatni kończą chyba o 3 rano :-)

31 grudnia. Rano ponowna wycieczka po Visby, oglądamy to urocze miasteczko, robimy zakupy, zdjęcia. Fajne są te skandynawskie miasteczka, spokojne, ciche, bezpieczne, zadbane, czyste... Małe domki, wszystko sprawia wrażenie totalnej sielanki :-) I pustki. Asia, która tu była latem jeszcze tego roku, opwiada, że wtedy było pełno ludzi. A teraz? Nikogo. Robimy jakieś drobne zakupy, w sklepach można płacić w Euro (całe szczęście), handlowcy stosują jakiś przywoity przelicznik, więc nie dokładamy zbytnio do tego interesu. Resztę wydają w koronach, ale fartem musimy płacić równe kwoty i takie też banknoty są w naszym posiadaniu. Na statek wrócilismy około 1400, prosto na obiad.

Po połuniu krótka drzemka, ogólnie jest bardzo wesoło, później przenieśliśmy się do klasy, gdzie stoi telewizor z odtwarzaczem video. Wśród kaset, po dłuższych poszukiwaniach, znaleźliśmy "Kilera" (wiedzieliśmy, że on tam jest, I oficer nam powiedziała, ale w którym opakowaniu?) i zrobiło się oglądanie. W trakcie przerwano nam tą miłą czynność - trzeba się było szykować do samego balu sylwestrowego.

Kambuz przygotował masę pysznego żarcia, a my zadowoleni i jednocześnie trochę niepewni znowu trafiliśmy do klasy. Pojawiła się tam cała załoga, ktoś włączył muzykę, na początku było sztywno, ale po kilkunastu minutach było już normalnie :-) Mocno wesoło, tańce, hulanki, swawole trwały do białego... e, nie do białego, bo wystarczy popłynąc kawałek na północ z Polski, aby noc znacząco się wydłużyła. Wytrzymaliśmy do czwartej rano, najwytrwalsi do siódmej.

A sam Nowy Rok? Powitaliśmy Go na całą załogą na achterdeku, strzelając korkami od szamapanów. Kapitan prażył z pieknej armatki, która normalnie mieszka w salonie kapitańskim. Huku i dymu z tego wynalazku leciało co niemiara. Fajerwerków nikt nie miał, zresztą nikomu nie przeszło przez głowę, żeby takowymi strzelać. Szkoda byłaby wielka, gdyby taki płonący wylądował na przykład na żaglu.

musieli wstac duuużo wcześniej, aby wszystko przygotować) i zaraz rozległ się wspaniały dźwięk - dzwonek - i Kapitan oznajmił przez szczekaczkę, że zaprasza wszystkich na pokład, alarm manewrowy, wychodzimy z Visby. Poubierani we wszystko co ciepłe, z szelkami na grzbietach pojawilismy się na pokładzie. Nasza wachta obsługiwała cumy i szpringi rufowe, odeszliśmy, po chwili wszystko było sklarowane. Nabieraliśmy wprawy.

Wiatru nie było zbyt wiele, zatem szefostwo zadecydowało, że stawiamy wszystkie żagle. Na bukszprycie: bramkliwer, bombramkliwer i latacz, na fokmaszcie (od dołu): fok, fokmarsel dolny, fokmarsel górny, fokbramsel, fokbombramsel, foktrumsel. Potem trójkąty między masztami: grotsztaksel i grotbramsztaksel, na grotmaszcie: grot, grotmarsel dolny, grotmarsel górny, grotbramsel, grotbombramsel (no dobra, tego nie było, podarł się na poprzendim rejsie), grottrumsel i na samym końcu postawiliśmy wielki, gaflowy sterżagiel.

Wtedy odbyła się sesja fotograficzna. Generalnie wszyscy latali cały czas po pokładzie z aparatami, niektórzy weszli na maszty, żeby zrobić zdjęcia z góry. Efektowne są bardzo.

Na pełnych żaglach popłyneliśmy może dwie godziny, zaczęło się powoli rozwiewać, więc zaczęliśmy zrzucać żagle od góry. Wiatr do tego nie był zbyt korzystny, najpierw celowaliśmy w Szczecin, potem trohę odkręciło i udało się iść na Władysławowo. Wieczorem kto mógł to wylądował w koi, trzeba było odespać sylwestrowe szaleństwa.

I tak nam upłynęła kolejna doba w morzu. Szliśmy bajdewindem, bardzo pełnym, cóż, ten typ po prostu tak ma. Jak każdy rejowec. W międzyczasie mamy wachty pokładowe, ze względu na temperaturę dzielimy się, część wachty siedzi wewnątrz, tak aby jednocześnie zbytnio nie marznąć.

Asia 2 stycznia miała kambuz, więc siedziała ledwo żywa pod pokładem, dzielnie obierając z dwójką pozostałych nieszczęśników worek ziemniaków, szykując tony kotletów i dziesiątki herbat :-) My trwaliśmy albo na górze, albo w kojach, nie wychodząc na pokład, bo zimno. Wieczorem podeszliśmy w okolice Władysławowa, może kawałek na zachód stamtąd. Wiał oczywiście wschodni wiatr. Czy mogło być inaczej? Nie, nigdy :-) Zatem pod Władkowem zwrot i znowu 6 godzin w morze. Wtedy kolejny zwrot i już na naszej wachcie (a urzędowaliśmy na pokładzie wtedy od 0400 do 0800) dopłynęliśmy w okolice Jastarni... Już wtedy było mocno zimno, trzeba się było dość często zmieniać na sterze, na oku, cięzko było wytrzymać nawet pół godziny.

Zaczęliśmy płynąć wzdłuż Półwyspu Helskiego. Pod wiatr. Pod falę. Zimno, że hoho, silnik cała naprzód, a GPS pokazuje prędkość. 1 węzeł. 1,5... 0,3... 0,8... 1,2... Krew nas trochę zalewała, ale generalnie wszystkim się już podobało, bo się przyzwyczaili do bujania i choroba morska poszła w niepamięć. Siedzieliśmy sobie w klasie, na dziobie, tam, gdzie najbardziej buja, zadowoleni, rozmawiając na rózne tematy. Potem zalegliśmy na chwilę w kojach i obudził nas dzwonek i głos Kapitana - alarm manewrowy, wchodzimy do portu.

Gdynia przywitała nas silnym wiatrem i mrozem. Potem tylko cumowanie, szybki klar i w zasadzie po rejsie. No, obiad, grupowe zdjęcia, wymiana namiarów, o 1615 przyjechał po nas KajTan (jeszcze raz dziękuję) i ruszyliśmy drogę powrotną. Ogrzewanie w aucie chodziło na maksa cały czas :-) Wracając odwiedziliśmy wspólnie kolegę Jerzego, od którego odebrałem mnóstwo części do mojego Bardzo Dużego Fiata, powspominaliśmy i... ale to już nie ta bajka.

I wspólnie z Asią chcieliśmy podziękować całej Załodze sylwestrowego rejsy na Chopinie. BYŁO SUPER!!!

 

 

Re: Oczami Greenhorna

SPROSTOWANIE

Biorąc pod uwagę, iż na stronie nie można niestety zamieszczać komentarzy do wstawianych artykułów zdecydowałam się skorzystać z uprzejmości administratora i zamieścić swoja refleksje na temat artykułu: „Oczami Greenhorna”. Mimo, wielu nieścisłości, których dopuszcza się autor, długo zastanawiałam sie, czy faktycznie to robić. Jednak ostatecznie, stwierdziłam, iż artykuł ten jest tak krzywdzący dla nas wszystkich, dziewczyn z załogi Chopina, iż nie potrafię tego pozostawić bez komentarza.

Autor bowiem pisze: „Patrząc od strony sternika na taką pracę można dokładnie ocenić hart ducha załogi. Na samej górze i na zewnątrz pracują 100 % faceci, w połowie masztu faceci na 50 % a na pokładzie zostają kobiety.”

Nie jestem w stanie oceniać harta ducha załogi na tym rejsie, gdyż mnie samej na nim nie było, przepływałam jednak sama na statku baaardzo dużo (troszkę ponad 19 000 mil) i nie zdarzyło mi się, żeby kobiety stanowiły większość tych, którzy przy manewrach zostają na pokładzie. Wręcz przeciwnie. Dużo częściej okazywało się, iż to kobiety właśnie są wstanie pokonać wrodzony lęk wysokości i wkrótce biegać po rejach z równą wprawa jak stała załoga Chopina. Ponadto, na wielu rejsach to kobiety w załodze ‘szkieletowej’ przewyższały mężczyzn nie tylko jeśli chodzi o liczbę, ale także odwagę i chęć pracy. Bulwersowały się, gdy niektórzy oficerowie sugerowali, iż są do pewnych czynności za słabe i udawadniały, iż są w stanie ‘wypompować’ liny, nawet jeśli nie z taka sama lekkością to na pewno równie skutecznie, jak faceci. Kapitan, Adam Kantorysiński, wielokrotnie załamywał ręce patrząc na nas i stwierdzając, iż Chopin to staje się powoli statkiem ‘bab’, gdyż faktycznie, to my, dziewczyny dominowałyśmy w ostatnich latach na jarmarkach ‘Kieler Woche’ czy ‘Rostock’, podczas gdy, jak mówił „prawdziwych facetów już nie ma”. Ja oczywiście, nie chce posunąć się aż tak daleko i nie zamierzam tu forsować zdania, iż faceci są do niczego, czy że brakuje ich zupełnie. Absolutnie. Przyznaje, ze mnóstwo mamy na pokładzie kolegów niezastąpionych (nie wspominając nawet męskiej części załogi stałej!), bez których pływanie tam to już nie to samo. Uważam jednak również, że udowodniłyśmy nasza pozycje na tym statku na tyle, iż stwierdzenia tak bardzo krzywdzące i odbiegające od rzeczywistości jak te umieszczone w poprzednim artykule, należy szybko dementować!

Jako potwierdzenie moich slow, zamieszczam zdjęcie z Kieler Woche 2005!

Pozdrawiam serdecznie, Miotla

 

 

Oczami greenhorna

Wspomnienia z rejsu na STS Fryderyk Chopin . Żaglowce mają swój klimat. Już na pierwszy rzut oka widać, że są to bardziej statki niż jachty. Chaotyczny jakby się mogło wydawać gąszcz lin, wielkie przekroje masztów i rej, grube i twarde liny, wiele niespotykanych na jachtach urządzeń dają do zrozumienia, ze to jest inny świat, świat wielkich żagli i ludzi morza. Stałą załogę Fryderyka Chopina stanowią zawodowi marynarze, mimo, że wielu z nich spędziło szmat czasu na statkach albo kutrach, mają szacunek do żeglarzy a nie typową dla zawodowca (morskiego kolejarza) pogardę do amatorów jachtingu. Tutaj po prostu każdy robi swoje a żeglarzami muszą być wszyscy. Reje budzą respekt, podobnie z resztą jak bukszpryt. Nie wystarczy popatrzeć na zdjęcie żaglowca i powiedzieć ''nie ma sprawy wejdę'', trzeba stanąć na pokładzie w szelkach popatrzeć w górę i ruszyć. Na 23 członków załogi zdobyło się na to tylko 7 osób, podobno to i tak niezły wynik.

Pierwszy trening.
Po całym dniu uciech portowych w Kopenhadze przyszedł czas na przeszkolenie żeglarskie i trening na rejach. Pierwsza wachta wraz z oficerem objęła swoją pieczą fokmaszt i bukszpryt, druga śródokręcie wraz ze sztakslami i trapem a trzecia rufę i grotmaszt. Ilość lin w nagielbankach przerażała. Kto to wszystko jest w stanie zapamiętać ? Na burtach giejtawy i gordingi, dalej szoty i fały, pod masztem brasy, na dziobie kontrafały kliwrów, po bokach ich szoty i jeszcze halsy od foka a wszystko to w odpowiedniej kolejności licząc od środka na zewnątrz lub od lewej do prawej, chyba nikt oprócz bosmana tego nie zapamięta.

Na rejach.
Tester hardości ducha zwany także fokmasztem wygląda bardzo okazale, może dla tego, że Chopin przy swojej wielkości ma tylko 2 maszty a może dla tego, że trzeba będzie za chwilkę na te maszty wejść. Dość powiedzieć, że kiedy bosman wbiegał na fokreję po padunach i krzyczał z góry do załogi niczym dowódca na siwym koniu do swojej armii, na pokładzie dało się odczuć delikatną woń cykorii, zrobiło się cicho… ludzie stali w milczeniu na pokładzie z zadartymi do góry głowami i patrzyli na wyczyny rejowe, coś trochę w stylu hudiniego a może latającego cyrku z czasów socjalizmu. Tuuuutaaaaj daaaajeeeemy kroooooka z paaaduuuunóów naaaa pęęęrtęęęę krzyczał. To taki mały krok może o 1-metrowej długości. Tyle, że wykonany kilkadziesiąt metrów nad pokładem z jednej sznurkowej linki na drugą chybotliwą stalową. Kiedy już smagani wiatrem leżymy brzuchem na reji a pod naszymi stopami napręża się chybotliwa stalówka zdarza się, że w pewnej chwili wyskakujemy w górę przez reję, do przodu, bo kolega napiął linę na której stałeś i zapomniał powiedzieć wchodzę. Cóż, nikt nie mówił, że będzie lekko a do noku reji i ostatniego sejzinga jest jakoś dziwnie daleko.Niektórzy mówili że dla nich największym problemem był brak punktów odniesienia bo wszystko kołysze się inaczej, pokład jest daleko i zatacza się jakoś tak w przeciwfazie, sajzingi do rozwiązania przed samym nosem, ślicznie wyglądający z tej perspektywy bukszpryt wraz z załogą tańczy w swoim własny rytmie a horyzont w jeszcze innym. Ja mam tylko rozwiązać sajzingi i wydaje mi się, że wszyscy na mnie patrzą. Jaksztag to poręcz albo miejsce do którego przywiązuje się sajzingami żagiel. Pomyślałem że słowo jak to po angielsku fuj albo fee i wtedy zauważyłem na nim białą plamkę zostawioną przez mewę i chyba już wstępnie przez kogoś wytartą, bez namysłu postanowiłem również wytrzeć ją brzuchem – marynarska to rzecz, teraz i ja byłem fee. W poprzednim starciu z górnym marslem straciłem zamek od kurtki i przekonałem się, że żeglarskie czapeczki z daszkiem nie sprawdzają się na rejach, podobnie jak kalosze a ręce są pokłute przez jumprowe wszy (postrzępioną stalówkę) - trzeba było mieć rękawiczki. Patrząc od strony sternika na taką pracę można dokładnie ocenić hart ducha załogi. Na samej górze i na zewnątrz pracują 100 % faceci, w połowie masztu faceci na 50 % a na pokładzie zostają kobiety.

Klasa.
Klasa to świetlica w której odbywają się lekcje kiedy na Chopinie pływa szkoła pod żaglami. Jest tam telewizor, wideo, dvd wygodne siedzenia i atmosfera jak w kubryku żaglowca. Kiedy około 3 w mocy, przykryty wilgotnym kocem i na wpół śpiąc oglądałem tam po raz n-ty czas apokalipsy, podłoga wydawała się skakać po kilka metrów w górę i w dół. Obok leżały szelki żeby w razie czego jak najszybciej wbiec na reje. Do klasy wszedł ktoś z wachty i zatańczył na tle telewizora i tych wszystkich błysków i wybuchów, a może po prostu tylko się dziwnie zatoczył, po chwili rozległ się dzwonek – alarm do żagli. Do teraz nie udało mi się ustalić czy ta psychodeliczna dyskoteka zdarzyła się naprawdę, zmęczenie dawało o sobie znać.

Pan i władca na krańcach świata.
Pewnie wszyscy pamiętają scenę z tego filmu, kiedy francuski okręt wyłania się nieoczekiwanie z mgły i przepływając wokół rufy daje salwę prosto w zaskoczonych Anglików. My postanowiliśmy w ten sposób zapolować na Dar Młodzieży. Kiedy biała fregata stojąc na kotwicy przed portem w Kołobrzegu niczego się nie spodziewała, my wywiesiliśmy piracką banderę, przepłynęliśmy przy ich rufie i daliśmy ognia z największej armaty. Echo odbiło się od lądu a wiwatom z rej nie było końca. To musiało fajnie wyglądać z plaży. Przez radio dostaliśmy zaproszenie żeby stanąć obok na kotwicy. Na nas jednak czekała do złupienia kołobrzeska tawerna będąca własnością chiefa mechanika a nasz piracki okręt w odróżnieniu od Daru doskonale się do takiego portu zmieścił. Tego dnia zawiązało się kilka przyjaźni i załoga uległa przerzedzeniu. No cóż nie każdy urodził się piratem.

Kruzenstern.
Ten żaglowiec wygląda naprawdę pięknie. To kwestia wielkości, klasycznego ożaglowania fregaty i pewnie także malowania w stylu dawnego liniowca. Tam gdzie się pojawi stanowi od razu część krajobrazu i przywodzi na myśl dawne czasy a może starą widokówkę. Podobnie jak Chopin jest nie z tej epoki i kiedy koło niego przepływaliśmy niedaleko portu w Sassnitz wielu wiedziało już że wrócą pod wielkie żagle. Ja już też o tym wiem. Odmierzam czas do następnego rejsu - od teraz.

 

 

Jest ryzyko, jest zabawa

Majowa wyprawa Klubu Żeglarskiego „Mewa” żaglowcem Fryderyk Chopin

Pływanie żaglowcem może być ekstremalnym wyzwaniem, o ile ktoś chce pływać poważnie. Pracować na dużej wysokości na rejach, poznać takielunek – kilkaset stalowych i bawełnianych lin. Oczywiście można zabrać się także w charakterze pasażera. Wówczas warunki są prawie idealne. Toalety, szerokie koje. Może nie tak komfortowo, jak na promie, ale bezpiecznie, wygodnie i sucho.
Jednak większość tych, którzy poczuli nad sobą 1200 m2 żagli, po wyokrętowaniu mówi: JEST RYZYKO, JEST ZABAWA. I o to chodzi!

Kilkunastu członków pilskiego Klubu Żeglarskiego „Mewa” sprawdziło się w tygodniowym rejsie z Kopenhagi do Świnoujścia. Pogoda dopisała, humory też. Pozostało przyjemne uczucie pokonania własnych słabości, kiedy na wachtę wychodzić trzeba było w dwóch parach rękawiczek, czapce, trzech polarach i sztormiaku oraz niedosyt - że krótko. Łącząc jedno z drugim można ocenić, że rejs spełnił swoje zadanie: odsłonił nową stronę sztuki żeglarskiej oraz pokazał, że zimny Bałtyk w maju może dostarczyć mocnych wrażeń.


Bez przesady, pięknie
Rejs rozpoczął się od podróży promem ze Świnoujścia do Kopenhagi. Tam czekał na załogę Fryderyk Chopin – największy pływający bryg na świecie; bryg czyli konstrukcja piratów. Kilka razy zresztą pirackie predyspozycje okrętu zostały w trakcie rejsu sprawdzone.
Wysokie na 37 metrów maszty Chopina widać było na nabrzeżu Kopenhagi z daleka; statek stał naprzeciwko nowoczesnej opery miejskiej; przy bulwarze spacerowym wiodącym w kierunku Syrenki i prezentował się pięknie. Z polską banderą na rufie rzec można – dumnie. I nie ma w tym przesady…
Chopin, który aktualnie należy do Europejskiej Wyższej Szkoły Prawa i Administracji, do Kopenhagi przypłynął z Lizbony, prowadzony cały czas przez stałą, pięcioosobową ekipę oraz wymienną, czarterową załogę. Ostatnim etapem podróży wzdłuż wybrzeża Starego Kontynentu był odcinek: Kopenhaga – Świnoujście, który pokonali żeglarze z Piły oraz kilka osób z innych rejonów Polski.

Dlaczego to trudne?
Dlaczego pływanie żaglowcem jest trudne? Bo wymaga ciężkiej pracy na pokładzie, zwłaszcza przy małej – a taka sytuacja miała miejsce – obsadzie. Aby wykonać jakikolwiek manewr na żaglach, należy wybrać i poluzować kilkadziesiąt lin. Każda z nich jest gruba, ciężka, a bywa, że mokra. Pracuje się w rękawiczkach; alarmy do żagli budzą nawet kilka razy w nocy. Śpiącą załogę, z ciepła podgrzewanych o tej porze roku kabin, wyrywa ostry dzwonek brzęczyka i komunikat kapitana z radiowęzła. Po góra dwóch minutach ludzie ubrani: w zawiązanych butach i szelkach asekuracyjnych na plecach, meldują się na zimnym pokładzie. Mimo że wieje przeszywający wiatr; a noc przez pierwsze kilkadziesiąt sekund nie pozwala zobaczyć czubka nosa, należy szybko ruszyć do zadań. Z letargu wybudza głos bosmana, rzeczowy i nie dopuszczający sprzeciwu: "brasujemy reje foka do czarnych marek"- na przykład.
Komendy są zazwyczaj trudne do ogarnięcia, zwłaszcza w pierwszych dniach rejsu. Olinowanie i ożaglowanie to przez pierwsze trzy doby czarna magia.
Hasło: "cztery osoby na górną grotmarsreję" albo "gejtawy i gordingi fokbombramsla luzować" czy też "przygotować się do stawiania grottrumsztaksla" brzmi na początku bardziej jak żart, niż jak komenda. Jednak czas na odnalezienie konkretnego nagla (pałka na którą nałożona jest linka potrzebna do pracy) jest krótki. Kiedy już wiadomo, co należy zrobić, trzeba wykazać się siłą. Bywa, że linę ciągną trzy osoby, a kolejne dwie wybierają ją i okładają na naglu. Taką czynność należy powtórzyć w kilkunastu miejscach niemal równocześnie.

Sztuka latania
Jednak siła fizyczna to mało. Aby pływać na żaglach, należy wejść na reje. Inaczej nie postawi się, ani nie zroluje setek metrów płótna. Praca na rejach to największe – zwłaszcza dla świeżej załogi – wyzwanie. Pół biedy wejście po wantach - zwężającej się w górę drabince, po której „sztuka latania” każe wspinać się bez zabezpieczeń. Problem zaczyna się na końcu każdego „piętra”, czyli przy przejściu z wanty na taras masztu albo na pertę. "Perta" to luźna linka zaczepiona pod metalową belką rei. By na nią wejść, należy wykonać daleki wykrok; bywa że niemal szpagat, na wysokości kilkunastu metrów. Stojąc na percie, ciężar ciała trzeba przerzucić przez reję i w tej pozycji zbierać żagiel, zwisając prawie głową w dół. Po rejach bowiem nie chodzi się dla przyjemności, ale po to, by wykonać konkretną pracę. Dodać warto, że żagiel zwija się od masztu aż do noku rei – czyli do jej końca. Przejdzie kilku metrów po ruchomej lince, na dużej wysokości, przy silnie wiejącym wietrze i kołysaniu masztu kilka metrów w prawo i w lewo, to wyczyn. Na taką brawurę stać było zaledwie kilka osób z czarterowej grupy. Załoga stała „biega” oczywiście po rejach szybciej niż po lądzie – przynajmniej takie robi wrażenie...

Żaglowiec, jak magnes
Żaglowiec przyciąga tłumy. Kiedy cumuje przy nabrzeżu (rzadko kiedy, z powodu dużego zanurzenia, udaje się wejść do portu jachtowego), już stoją na nim wycieczki z aparatami i kamerami, gotowe, by fotografować się na tle burty. Zmęczonej załodze średnio uśmiecha się zazwyczaj sesja fotograficzna, ale poezja rejowca działa, jak magnez. Podczas cumowania w Sasnitz, na niemieckiej Rugii na przykład, na bulwarze zatrzymało się kilkadziesiąt osób, które robiły zdjęcia, zanim podano cumy na ląd.
W tej sytuacji nie sposób nie pełnić wacht przy trapie. Jeśli pilnujący mają dobry humor, pozwalają wycieczkom wchodzić na pokład (nigdy pod) i oprowadzają między linami. Na sesję zdjęciową turyści najchętniej wybierają dziób.

Wilki pełnomorskie
W stałej załodze Chopina pływa pięć osób. Kapitan, bosman, dwóch mechaników oraz kuk czyli kucharz. Każdy działa na pełnych obrotach. Kuk Marek na przykład co drugi dzień piecze świeży chleb, a zrobienie szarlotki, by dogodzić załodze, nie stanowi dla niego problemu. W przepastnych chłodniach trzyma zapasy warzyw, mięsa i ryb, których często nie musi uzupełniać. Ostatniego dnia rejsu załoga je na przykład barszcz ukraiński, z portugalskich buraków. Na stole pojawiają się też świeże ryby, bowiem pasją (sposobem na nudę?) zawodowej załogi jest wędkowanie, kiedy tylko udaje się postawić okręt w dryf.
Dwóch mechaników utrzymuje w stałej gotowości do pracy agregat, który razem z resztą maszyn zajmuje pół dolnego pokładu. Ale dzięki temu wewnątrz kabin i w mesie jest ciepło; na jachcie działają pralki, piece na prąd, video, a statek może być cały czas oświetlony. Bo pod pokładem pracuje mała elektrownia. Przede wszystkim jednak mechanicy zabezpieczają w „gotowości bojowej” silnik, ster strumieniowy; elektrykę jachtu i rozbudowane przyrządy nawigacyjne.
Bosman, którym od marca jest Dominik Pietrowski z Piły, ma najbardziej niewdzięczną pracę. Choć żartuje, że do postawienia 1000 m2 żagli potrzebuje zaledwie jednego palca, to on odpowiada za to, by załoga potrafiła wykonać każdą komendę; wiedziała co ciągnąć, a co i w jakiej kolejności luzować. Uczy także każdą świeżą ekipę chodzić po rejach i ewakuować się z pokładu na ponton. No i w końcu to jego dźwięk brzęczyka w pierwszej kolejności stawia na nogi i gna na zimny pokład.
Kapitan – Tomasz Ostrowski z Gdyni – manewruje 55-metrowym metrowym brygiem, jak małą łódką. Z precyzją i duża pewnością siebie. Ani razu podczas rejsu nie słychać jego podniesionego głosu, mimo to manewry wychodzą idealnie. Na szczęście zdaje się, iż na żaglowcach minęła epoka musztry wojskowej i załogę udaje się dyscyplinować profesjonalizmem, a nie krzykiem.
W funkcji oficerów wachtowych podczas pilskiego etapu rejsu pływali: Andrzej Mesojed (pierwszy), Zbigniew Romanowski (drugi) i Antoni Hanak (trzeci) – wszyscy z klubu Mewa.
Wiatr od rufy
Podczas wyprawy udaje się zwiedzić kilka urokliwych miejsc: wapienny klif na wspomnianej już Rugii; Christianso czyli kamienny archipelag wysp koło Bornholmu, na którym natknąć można się na resztki duńskiego więzienia dla kobiet.
Atrakcją rejsu jest także wystrzał armatni (jak na piracki okręt przystało) w kierunku Daru Młodzieży, kotwiczącego pod Kołobrzegiem oraz spotkanie z drugim co do wielkości na świcie żaglowcem - Kruzenszternem. Wrażenie robi też oddanie honorów banderą statkowi królowej duńskiej oraz łódź podwodna, która przez dobrą milę, w okolicach cieśnin, towarzyszy Chopinowi.
Jednak największą frajdą jest pływanie: wiatr od rufy, który majestatycznie wypełnia żagle.

Noc w koi
Życie na pokładzie ma swój rytm. Przy trzyzmianowym układzie wacht, do „pracy” trzeba wyjść co 8 godzin na 4 godziny. Cztery godziny spędzone na powietrzu, powiedzmy między godz. 00.00 a 04.00 lub między godz. 04.00 a 08.00, dają mocno w kość. Ciało przeszywa majowy chłód, na morzu połączony z mrożącym jeszcze o tej porze roku wiatrem. W ciągu ośmiu godzin wolnego (przerwanego zazwyczaj kilka razy alarmem) trzeba zdążyć się wyspać, umyć, przebrać, najeść. Jeśli do monotonnego układu wacht dołączy się dłuższa fala i silniejszy wiatr, pobyt na okręcie zaczyna przypominać pływanie latającym Holendrem. Załoga leży w kojach, pozamykana w kabinach. W mesie, na korytarzach i w sali telewizyjnej pusto. Tylko monotonne mruczenie agregatu przypomina o życiu. W trudnych warunkach – a przez dwa dni pilanie mieli okazję doświadczać także takiej przygody – wrażenie robią najprostsze gesty. Szklanka soku podana do koi i słu